Woda - główny składnik organizmu człowieka. Zasila każdą bez wyjątku komórkę i każdy narząd. By nasz organizm sprawnie funkcjonował, musimy dostarczać mu odpowiednią ilość tego płynu. Jak bardzo woda jest nam potrzebna, obrazuje ilość procesów które zachodzą w organizmie, a w których woda bierze jakże czynny udział:
1. Jest nieocenionym rozpuszczalnikiem wielu składników odżywczych, dzięki czemu są one lepiej przyswajalne i wchłanialne z jelita jako roztwór bądź zawiesina.
2. Jest niezbędna przy prawidłowym procesie trawienia (formowane kęsy w jamie ustnej, przesuwane treści pokarmowe w przewodzie pokarmowym, właściwe działanie enzymów trawiennych).
3. Woda reguluje temperaturę ciała, powoduje łatwość rozprowadzania ciepła przez co oddawane jest ono poprzez parowanie. To bardzo ważne dla naszego organizmu ze względu na gorączkę, upały, czy duży wysiłek.
4. To "cudo" zabezpiecza i nawilża nasze ciało. Woda zawarta w mazi znajdującej się w przestrzeniach stawowych zmniejsza w nich tarcie, umożliwia to właściwą ruchomość stawów.
Ile wody potrzebuje dorosły ludzki organizm?
Kobiety - 50% - 55%
Mężczyźni - ok. 60%
Jednak stan ten zmienia się wraz z wiekiem, wtedy ilość wody maleje. U mężczyzn powyżej 50 roku życia, woda stanowi powyżej 55%, u kobiet poniżej 50%.
Ile procent wody zawierają organy ciała u dorosłego?
- m ó z g - 75%
- s e r c e - 79%
- w ą t r o b a - 86%
- p ł u c a - 80%
- m i ę ś n i e - 75%
- k o ś c i - 22%
- s k ó r a - 64%
- k r e w - 83%
Od bardzo wielu czynników zależy jaką dzienną dawką wody musimy zasilać nasz organizm. Z tych czynników najważniejsze to:
- k l i m a t
- temperatura otoczenia
- aktywność fizyczna
- masa ciała
- d i e t a
Im więcej się ruszamy, przemyślniej dobieramy dietę, tym więcej powinniśmy pić wody. Według propozycji polskiego Instytutu Żywności i Żywienia dzienna ilość wody kształtuje się następująco: mężczyźni - 2,5 l, kobiety - 2 litry. Mówimy o wodzie pozyskiwanej z napojów i z pokarmów. Na bazie własnego doświadczenia wyrobiłam sobie swoją opinię. Mianowicie - pijemy tyle wody (oprócz napojów i pokarmów), ile potrzebuje nasz organizm w danej chwili. Wszystko zależy od okoliczności i od trybu życia jaki prowadzimy.
Każdy z nas może sam oszacować swoją dzienną porcję wypijanej wody. Ale musi uwzględnić stan zdrowia i masę ciała. Jeżeli chodzi o zdrowe i aktywne osoby starsze, zapotrzebowanie na wodę określamy na ok. 35 ml na kilogram masy ciała. Według wyliczeń IŻŻ (Instytut Żywności i Żywienia), osoba ważąca 65 kg powinna wypić dziennie ok. 9 szklanek wody. Jeśli nasza waga wynosi 80 kg potrzebujemy ok. 11 szklanek wody. Jeżeli osoba starsza ma małą masę ciała (ok. 50 kg), lub cierpi na niepełnosprawność, która wyklucza samodzielne poruszanie się, wtedy potrzebuje ok. 8 szklanek wody.
Jak wygląda picie wody w przypadku stosowania diety? To bardzo ważne - dzienne zapotrzebowanie na wodę zależy od tego z jakich produktów układamy swoje posiłki. Są takie produkty, które przyjmowane w dużych ilościach sprawiają, że nasz organizm potrzebuje dodatkowego nawodnienia.
O jakich składnikach mówimy? Jest to:
- ciecierzyca, chleb żytni, płatki owsiane
- wędliny, suszone owoce, mięso
- sól, chipsy, jaja,
- piwo, wino, herbata, kawa
- czekolada.
Kiedy występują niedobory w o d y?
Ponieważ nigdy nie możemy napić się wody na zapas, a przecież nie umiemy jej magazynować, powinniśmy pić ją każdego dnia, systematycznie i odpowiednio do naszych potrzeb.
Z A S A D Y właściwego nawadniania organizmu:
1. Pijemy powoli, małymi łykami. Wtedy następuje proces stopniowego uzupełniania ubytków wody ustrojowej (np. kiedy się pocimy).
2. Gdy zaspokoisz pragnienie, napij się jeszcze troszeczkę. Pijąc, chcesz ugasić pragnienie, jednak woda nie wchłania się natychmiast. Organizm potrzebuje czasu na jej wchłonięcie i wyrównanie niedoboru wody. Dlatego pamiętaj - pij zawsze trochę więcej.
3. Gdy dokuczają nam upały, pijemy więcej niż zalecana norma. Organizm potrzebuje się ochłodzić (proces zwiększonego pocenia). Jeśli w upały zaniedbamy nawadnianie, kończy się to zazwyczaj hipertermią, przegrzaniem ciała.
4. W czasie upałów pijemy nie za zimne i nie za gorące napoje. Najlepiej w temperaturze ok. 15 stopni C.
5. Pijesz wodę - organizm traci cenne elektrolity. Pij wodę z dodatkiem składników mineralnych.
6. Nigdy nie gaś pragnienia pijąc nawet niewielkie ilości alkoholu.
7. Napoje gazowane - NIE! Dwutlenek węgla w nich zawarty hamuje pragnienie.
8. Napoje energetyzujące - niewskazane. Zawierają spore ilości kofeiny, c u k r u, innych środków pobudzających.
9. Pamiętaj - zawsze po wysiłku pij wodę. W trakcie np. ćwiczeń też wskazane jest picie wody, ale małymi łykami.
10.Gdy przyjmujesz leki moczopędne, pij wodę, soki warzywne lub warzywno-owocowe.
11.Nawadniaj swój organizm przy biegunkach i przy wymiotach. Uzupełniaj elektrolity przy pomocy preparatów dostępnych w aptekach. Jednak pamiętaj skonsultować się ze swoim lekarzem.
ODWODNIENIE!
Wiemy dobrze, że każdy wiek ma swoje prawa. Gdy jesteśmy starsi, nasz m ó z g zmniejsza naszą aktywność. Występuje takie zjawisko jak tłumienie odczuwania pragnienia. Spada wrażliwość nerwów obwodowych w jamie ustnej, w gardle, przełyku i w żołądku, odpowiedzialnych za "donoszenie" mózgowi ile płynów dzisiaj wypiliśmy.
Inne czynniki prowadzące do odwodnienia:
- zmniejszona zdolność termoregulacji
- pogorszona sprawność czynnościowa nerek
- gorączka, wymioty, biegunka
- choroby neurodegeneracyjne(Alzheimera, Parkinsona, demencja)
- depresja i apatia (brak dbałości o regularne picie i jedzenie)
- wszelkie niepełnosprawności(wymuszone ograniczenie picia płynów, by uniknąć chodzenia do toalety)
- l e k i też wpływają na bilans wodny organizmu(stosowane w chorobie niedokrwiennej serca, przy nadciśnieniu tętniczym, przy chorobie Parkinsona, przy nadużywaniu d i u r e t y k ó w ).
Objawy charakterystyczne przy odwodnieniu:
- obniżona wydolność fizyczna
- niedobra termoregulacja
- brak apetytu
- zaburzenia koncentracji
- bóle głowy, drażliwość
- wzrost temperatury i częstotliwości oddechu
- senność
- mogą pojawić się zaburzenia mowy
- zaburzenia funkcji poznawczych
- niedobór elektrolitów zaburza rytm serca
- zakłócenia w wydalaniu moczu
- zmiany ciśnienia krwi
- zaparcia, spadek masy ciała
- suchość skóry i śluzówek
- u osób leżących wzrasta ryzyko powstawania odleżyn
- poważne odwodnienie może skutkować udarem
- przy poważnym niedoborze płynów (ok. 20% masy ciała) może dojść nawet do zgonu.
---------------------------------------------------------------------------------------------
Musimy pamiętać - przy k a ż d y m poważniejszym odwodnieniu konieczna jest porada u lekarza.
--------------------------------------------------------------------------------------------
Czy można napić się wody na... z a p a s?
Mądrzy ludzie mówią, że na zapas nie napijesz się, nie najesz i nie wyśpisz. Coś w tym jest, prawda? Ale mówiąc poważnie - nadmiar płynów może czasami szkodzić. Nadmierne wypijanie płynów o małej zawartości elektrolitów prowadzi do zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej. A to skutkuje osłabieniem, nudnościami, wymiotami, brakiem apetytu, a nawet zdarzają się drgawki. Nadmierne spożywanie płynów o dużej zawartości elektrolitów też jest szkodliwe. Również przyczynia się do odwodnienia organizmu.
